مرکز این استان بیرجند است. سومین استان بزرگ کشور است و اماکن مذهبی، مساجد تاریخی، مدارس تاریخی، بناهای تاریخی و اماکن سیاحتی بسیاری در آن واقع شده است. مملو از جاذبه‌های کویری، روستاهای تاریخی و جاذبه‌های طبیعی بوده که در کنار چشمه‌های آب معدنی، این استان را به یکی از ظرفیت‌های گردشگری طبیعی ایران تبدیل کرده که کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است.
برخی از اماکن مذهبی بیرجند عبارتند از: حرم مطهر حسین بن موسی الکاظم در طبس، امام زاده سلطان کریمشاه و مصلی بیرجند. از مساجد تاریخی استان خراسان جنوبی می‌توان به: مسجد میانده بشرویه، مسجد جامع تون، مسجد سیدی فردوس، مسجد جامع قائن و مسجد خضری اشاره کرد.
مدارسی تاریخی مثل: شوکتیه، معصومیه، علیا و حبیبه فردوس نیز در آن قرار دارد. ارگ کلاه فرنگی، ارگ طبس، ارگ بهارستان، باغ گلشن طبس، پل ترناو بشرویه، خانه افراشته، خانه مستوقی بشرویه، خانه شهدادی، حوض انبار سیدی فردوس باغ شوکت آباد از بناهای تاریخی استان است.
بند دره، بند عمرشاه و سد تاریخی کریت طبس در کنار روستاهای دیدنی: افین، بیدسگان، چنشت، خراشاد، در فهرست مقصدهای توریستی خراسان جنوبی‌ها است.